Home > Op-ed | To bottom

Kasla bagi da ti daga

Aktibo nga aggargaraw dagiti agintatagikua ti dagdaga iti syudad ti Baguio. Agintatagikua kunak a ta naka-ad-adu met nga isyu mainaig iti panagtagikua ti masapol pay a maamiris a nalaing sakbay a maikkan ti solusyon. Awanen ti mapiyar kadagiti addaan ti papel nga eggen gaputa agpipinnatong dagiti claims. Malaksid nga ado pay ti mangal-allilaw laeng. Gun-gundawayan da’t tattao.

Kaspangarigan, kaarruba, daytoy inpawarnak ti mayor ti Baguio a korporasyon nga agilaklako ti daga babaen iti eggemna a titulo. Kuna ni mayor a nagbalin a namin-300 a daras a limmawa daytoy a daga. Agarup 60 ektarya ti sinakopna a public land ken mabalin pay a paset ti ancestral domain dagiti Ibaloy.

Maysa laeng ti Prime Peaks Properties Limited, Inc. kadagiti agintatagikua ti dagdaga iti syudad, kuna dagiti tattao. Nu kitaen, bassit laeng a disu daytoy insawang ni Mayor. Dakdakkel pay a paset ti daga dagiti Ibaloy ti sinakop ti Camp John Hay, Country Club ken ti Baguio Dairy Farms.

Sabali pay ti daga a “nailako” dagiti Carantes iti balor a nababa unay. Ti Session Road Barangay ken ti saksakupen itatta ti SM City ket nagbalor laeng idi ti piso, kuna ni abogada a Leilene Carantes-Gallardo. Sigud nga estancia dagiti Ibaloy daytoy idi, kunana.

Agpayso a dagiti linteg iti panangtagikua ti daga ket naisurot iti konsepto dagiti mannakop nga Amerikano. Ti Torrens system ket panagtitulo ti daga iti nagan dagiti nasirib. Isu daytoy ti nangpatalaw kadagiti sigud a makinbagi kadagiti pasto ken talon da. Ti Townsite Sales Applications (TSA) a madama a sistema ti panagtagikua ket agpada a dagiti nasirib ti pabpaburanna. Inayon pay a dagiti adda’t kuwartana ti mabalin a makagatang iti daga a publiko gaputa ti kanginaan ti maka-ala kadagitoy a dagdaga. Masapol a mawaswas dagitoy.

Daytoy ti sangsanguen dagiti umili a nagpasdek ti balbalayda kadagiti dagdaga a ti pagarupda ket nainayon iti public land. Informal settlers, squatters, ken dadduma pay a panagan ti awag ti gobyerno kadagitoy. Awan ti papelda a mangpaneknek a bagida’t daga a pagigyananda.

Nagbayad dagitoy para iti daga kadagiti naduma-duma a land claimants. Ti dadduma ket peke gayam ti eggemda a titutlo. Kas iti Prime Peaks, dagiti agintatagikua ti daga ket umay nga agpaka-ammo nga isuda ti makinbagi ti daga. Naamoda iti damo iti panagparangda a kayatda a sublian dagiti dagdaga. Ngem iti maudi, agin-uungetda a mangbutbuteng. Ilayat danto ti demolisyon no saanda a maala ti tattao iti nasayaat a tongtongan.

Ti singasing ti Ornus, ti organisasyon dagiti nakurapay, ited laengen ti gobyerno dagiti dagdaga kadagiti umili nga agnanaed kadagitoy. Iti gobyerno ti pagbayadan dagiti bumalay tapno saan a mabiktima ti agpipinnatong a “titulo”.

Ngem daytoy gobyerno ket agisaysayangkat ti maysa a programa a Community Mortgage Program. Saan pay a maaw-awatan dagiti tattao daytoy nga iskema. Masapol nga adalen a nalaing ta adda dagiti agibagbaga a daytoy ket maysa manen a rupa ti pananggundaway kadagiti saan a maka-ammo. Collecting money from the poor, kunada.

Ay tuan, kaarruba! Kaanonto pay aya a maka-inana ti barukong a kanayon a makigkigtot?

Home > Op-ed | Back to top