Home > Op-ed | To bottom

Koleksyon ti buwis

Madama ti tax mapping nga isaysayangkat ti assessor’s office ti syudad ti Baguio. Kadagitoy ket iti luglugar ti nakurapay nga umili ti inda sinerrek. Amin kano a balay ket masapol a maala ti nagan ti akinbagi.

Tapno makita ti syudad ti inna singiren kadagiti agnanaed iti syudad. Masapol nga agpa-asses dagiti akinbalay. Masapol nga agbayad ti buwis uray dagiti nakurapay nga umili.

Nayon manen a gastos, kuna ti kaarrubak.

No intay kitaen, agpayso a saan nga agbaybayad ti buwis ti kaaduan a nakurapay nga umili. Awan ngarud ti maibayad. Kasano pay ngata a bayadan dagiti nakurapay ti buwis ti balbalayda ket apag-isu ti mabirbirukan para iti makan laeng.

Nangibangon ti pagtaengan dagiti nakurapay nga umili gaputa saanda a kabaelan ti agabang ti balay a pagyananda ditoy syudad. Makan ti kadauyan a paggasgastusanda. Malaksid ditoy, plete ken pagiskwela ti ubbing ti inda ibirbirukan iti inaldaw. Awanto pay ti nakasagana a para iti ag-agas, isunga no adda’t maysa nga agsakit, makautang manen dagitoy.

Nasakit la unay iti bulsa ti ngimmatuan ti plete. Ngem kasapulan met dagiti drayber ken operator ti dyip ti nayon a plete. Daytoy laeng ti pamuspusanda tapno makalung-aw iti namin-ano a daras a panagngato ti presyo ti gasolina. Daytoy plete ti saan a maipaidam ta pada met laeng a marigrigat ti kaaduan a drayber. Ngem uray dagiti operators ket agririda iti bayad iti spare parts ti luglugan. Isunga ngimmato met ti boundary manipud iti P500 ket nagbalin itatta a P600. Isu met la su, kuna dagiti drayber. Nganngani awan ti maiyawid a birok, kunada.

Naigiddan pay daytoy koleksyon ti buwis dagiti balbalay ket pirmin to a rigat, kuna dagiti tattao.

Saan aya a dakkel a buwis ti saan pay a nakolekta ti syudad iti Camp John Hay? Daytoy laengen koma ti inna singiren ta minilyon pay ti inna masingir iti CJH. Inayonna pay a singiren ti renta ti CJH ket umanay a pagbiag ti syudad daytoy. Dagiti dadakkel a negosyo koma ti inda istimaren a masingir ta saan a ti nakurapay a tattao ti inda rengrengrengen.

Agpayso nga iti kina-ado ti balbalay a saan pay a nasingir ti buwisna, adayo a dakkel ti maala ti syudad. Ngem koma ket saan nga isuda ti pangibukbukan ti city hall ti puwersa dagiti tax collectors. No kitaen tayo, adayo a dakkel ti makolekta ti syudad no seryosuenna a kamaten dagiti tax evaders a dadakkel a negosyante. Ta dagiti umili ket nangipatakder iti pagtaengan ti pamilya nga awan tulong ti gobyerno. Dagitoy ket immay a mangged para iti pagbiag iti pamilyada iti inaldaw-aldaw. Ngem immay dagiti negosyante a mangpadakkel ti income da. Nasken laeng nga isuda ti kangrunaan a mabuwisan ta ditoyda a makaal-ala ti dakkel a kuwarta. Dayta met ti prinsipyo a ti panagbayad ti buwis ket babaen kadagiti kabaelan dagiti mapatawan ti buwis.

Kitaen koma dagiti awtoridad a prayoridadda ti agsingir ti buwis kadagiti makabael laeng. Sabali a tongtongan ti tumartaray iti responsibilidadna kadagiti mangilablaban iti kalinteganna. #

Home > Op-ed | Back to top