Home > Op-ed | To bottom

Sapay koma ta papigsaen ti welga dagiti tattao

Nainkalintegan ti welga iti Lepanto. Daytoy ti naduktalak iti pannakilanglangen kadagiti minero iti piketlayn ti Millsite, Buaki, Nayak ken Tubo idi napalabas a lawas.

Ennem a bulanda gayam a nakinegosasyon para iti nayon a suweldo ket uray isuda ket dida kayat a dumanon iti welga ti tongtongan.

Narigat ti kasasaad iti welga. Napadasanda pay ti naduma-duma a ranggas iti piketlayn babaen iti panag-ikkat dagiti pulis ti barikada iti Tubo ken Nayak.

Naamuak ti nakaro unay a rigat dagiti mangmangged a minero iti uneg dagiti usok ti Lepanto. Napudot ti lugar nga inda pagtegteggedan ket masapol nga ikkaten da’t anyaman a lupot malaksid iti bassit a mangilinged iti pribado a parte ti bagi dagiti mangmangged. Saan nga ammo dagiti babbaketda no makaruarda pay a sibibiag ta ti peggad iti uneg ket saan a malapdan karkaro ta saanda nga iggem ti isasangpet dagiti natural a didigra kas iti gin-gined.

Ngem ti maysa a rigat dagiti mangmangged ket ti nakaro la unay a pananggundaway ti kapitalista kadakuada. Ti P350 nga awawaten dagiti minero iti uneg ti walo nga oras a panagtrabahoda iti uneg ti pagminasan ken bassit a benepisyo ket bassit laeng no ikumpara iti ganansya nga inda impaay iti kapitalista a Lepanto. Nu intay kitaen, ti naawat ti tunggal maysa a minero iti makatawen ket umabot laeng a P109,200. Ti kabuklan a P183,237,600 a naawat dagiti mangmangged ket 7% laeng iti P2.7 a ganansya a naiparuar ti kumpanya.

Sigun iti datos ti kumpanya a nasirip dagiti mangmangged, nakapartuatda ti agarup P2.4 bilyon idi 2001. Ngem iti agpada met laeng a tawen, daytoy ket nagbayad ti P89 milyon laeng kadagiti mangmangged.

Anya ti kaipapanan dagitoy a numero kadagiti mangmangged? Pannanggundaway, kunada. Iti kuwenta ti Kilusang Mayo Uno ken ti Lepanto Employees Union, iti kada P1 nga ibaybayad ti kumpanya iti mangmangged, P20.82 ti ganansya nga al-alaenna. Nu innak ikumpara daytoy iti P350 a suweldo ti mangmangged iti inaldaw, adda ti naisang-atna a P7,287 para iti kapitalista. No iti oras ti pagtotongtongan, kuna dagiti mangmangged a ti panagtrabaho ti maysa a mangmangged iti uneg ti 22 minuto ket naiparuar nan ti suweldona. Isunga ti 7.34 nga oras ket saan isu a nabayadan ti kapitalista.

Masdaawak a nagammo a nagrugi ti dawat ti unyon iti P100-P100-P100 a binatugan ti kumpanya ti P0-P10-P10 idi nagrugi ti negosasyon idi November, 2004. Nalabes la unay daytoy ti simmabatan ti unyon idi ibabana ti kiddawda iti P29-P29-P33 a sabten koma ti kumpanya iti P21-P26-P28 sakbay a naawatda ti Assumption of Jurisdiction ni Sec. Patricia Sto Tomas idi May 11.

Para kanyak, awan asi dagiti kapitalista kadagiti mangmangged. Saan a madawdawat ti asida ta awananda ti asi iti pusoda. Nasken laeng nga ilaban dagiti mangmangged ti umno a bayad para iti teggedda.

Inayon pay dagiti naduma-duma a wagas ti Lepanto a mangallilaw kadagiti mangmangged panggep iti usto a nagbanagan dagiti negosasyon, maibagak nga agpayso a tuso dagiti kapitalista.

Inalada pay ti oras kadagiti programa da ti telebisyon tapno agpalawag ken mangallilaw kadagiti mangmangged. Us-usarenda pay ti ubbing tapno pasublien dagiti welgista iti trabaho. Saan koma nga isyu dagitoy no ti agpayso a napasamak ti inda isawang. Kuna dagiti lider ti unyon nga adu a klase ti panag-allilaw ti ar-aramiden ti kumpanya tapno laeng agsubli iti pagteggedan dagiti welgista.

Uray saan nga agpayso a nagsabaten ti unyon ken ti management ket inpablaak dan daytoy. Ti kina-agpaysuna, adayo pay ngem narisut dagiti isyu. Awan pay ti nalawag a tongtongan iti suweldo, ken dagiti benepisyo ket saan pay a natongtong nga usto.

Ti nagkinnaawatanda laeng ket ti panangilukat ti management kadagiti gate kadagiti luglugan ti unyon. Bayat a nakawelga pay dagiti mangmangged, nilapdan ti security ti lugan ti unyon a makaballasiw kadagiti naduma-duma a piketlayn. Itatta, libre dagitoy a magna iti amin a gate.

Naikkan ti waya ti kumpanya nga agkumbinsar nga sumrek dagiti mangmangged. Kasta met a nawaya ti unyon a mangdawat ti suporta para iti welga.

Dagitoy ket bassit laeng a nakinnaawatan iti baet ti management ken ti unyon. Ngem no kitaen no anya ti nagballigian dagiti mangmangged iti uneg ti tallo a lawas a panagwelga, daytoy ket ti impakitada a bileg ti panagkaykaysa iti piketlayn. Naikkanda manen ti nayon nga ad-adal iti pannakisangoda iti kapitalista. Napaneknekandan a babaen laeng iti maysa nga organisado a pannakisango a magun-odda ti namnamaenda a nayon a suweldo ken benepisyo. Naduktalan met laeng dagiti mangmangged ti pannakikumplot ti ahensya ti gobyerno kas ti DoLE ken ti PNP tapno maipatungpal dagiti kapitalista ti pag-ayatanda.

Sapay koma ta saan laeng a dagiti mangmangged ti pinatibker ti welga iti Lepanto. #

Home > Op-ed | Back to top