Home > Op-ed | To bottom

Welga iti Lepanto

Naikkanak ti gundaway a makita dagiti nakawelga a mangmangged ti Lepanto idi napalabas a lawas. Nasurok dua a lawas dan a nakawelga ket naparalisa a siyento-porsyento ti operasyon ti nasau a pagminasan.

Agpayso a saan nga agsabat ti kayat dagiti kapitalista a manggamgam iti dakkel a tubo ken ti dawat dagiti mangmangged a manaynayunan ti suweldo. Iti baet dagiti welgista, nayon a suweldo ken dadduma pay a benepisyo ti inda dawdawaten. Bassit laeng ti P29-P29-P33 a dawdawaten dagiti mangmangged nga agdagup laeng ti P16.2 milyon nu ikumpara iti P2.6 bilyon a napartuatda a ganansya ti kumpanya idi 2004. Ti kayat ti kumpanya ket mailansa ti nayon a suweldo iti P21-P26-P28. Pinasarunuan pay daytoy ti desisyon ti Department of Labor and Employment (DOLE) ti P25-P27-P29.

No intay amirisen, agpayso ti kuna dagiti mangmangged nga isuda ti mangparpartuat ti minerales manipud iti uneg ti daga. Isuda met ti agbanbannog inggana agbalin a balitok, pirak ken gambang dagiti naba. Ngem ti saludsod da ket apay a saan a kayat ti kapitalista a Lepanto a nayunan ti bassit a suweldo da?

Idi damo ket P100-P100-P100 ti dawat dagiti minero a welgista. Dakkel ti naikisay iti dawat da iti panggepda a sumabat iti proposal ti kumpanya. Ngem nasukir ti kumpanya. Adda ti dua a daras nga “in-ngatona” ti proposalna iti nayon a suweldo ngem saanna met a bigbigen daytoy iti sango ti negotiation table. Madi na a maikabil iti minutes dagiti tongtongan. Saan aya a saan a sinsero ti kastoy a kasango?

Malaksid iti nayon a suweldo, saan nga immannugot ti kumpanya iti dawat dagiti mangmangged a maikkan ti rest leave ti amin a departamento. Naamuan, kaarruba, a dagiti mangmangged iti mill ken maysa pay a departamento iti surface ket awan ti rest leave da.

Kasta met a madi a mangted ti kumpanya ti kitchen allowance kadagiti rank-and-file nga empleyadona bayat a dagiti staff ken senior managers ket addaan ti dua a tangke ti LPG iti tunggal tallo a bulan wenno 8 iti makatawen. Ti dawdawaten ti unyon ket P800 nga allowance para iti pangluto iti uneg ti maysa a tawen. Uray daytoy ket ipaidam pay ti kumpanya.

Maysa pay, ti housing allowance a dawdawaten ti unyon ket P320 kada bulan laeng. Saan pay nga umanay a pagbayad ti kuryente wenno danum daytoy nu agab-abang ti pagnaedan dagiti mangmangged. Ngem ti proposal ti kumpanya ket P200 laeng.

Nagpasyarak kadagiti pagnanaedan dagiti minero. Babassit a kuwarto a dua a deppa laeng ti kalawa ken tallo a deppa ti kaatiddog ken kangato ti paggigiyanan ti tunggal pamilya a mangmangged. Ti kusina ken banyo ket kumon.

Adda ti iskedyul ti silaw ken danum. Awan ti pagmulaan ken karkaro nga awan ti pagkabilan dagiti dingwen.

Ibagbaga dagiti managers ti kumpanya a marigatan daytoy nga agbayad ti nayon a suweldo ken benepisyo a dawdawaten dagiti mangmangged. Uray ti SSS premiums nga inna naikissayen kadagiti suweldo dagiti mangmangged ket saanna a mabaybayadan. Ti inna siningir a kontribusyon dagiti mangmangged iti savings and loan ken iti koop ket saanna a maiparuar.

Iti kastoy a panawen ti welga, saan a makautang ti adu a mangmangged iti SSS gaputa saan pay kano a nakaremit ti Lepanto iti opisina ti SSS. Ti koop a pag-utanganda koma ti groceries ket nganngani awan ti nagyanna a lako. Ti mabalinda Iaeng a mautang ket balor ti 80% ti savings wenno kontribusyonda.

Nakasaok dagiti asawa dagiti welgista ket uray madanaganda a bumayag ti welga, sisasaganada a sumuporta kadagiti asawada. Uray dagiti agtutubo ket kunada a maawatanda ti rigat nga iyeg ti welga. Nakasagana dagitoy a sumardeng iti panag-eskwela. Malaksid a narigat nga agpayso ti kasasaad kadagiti piketlayn, saan ko pulos a nakita nga agbabawi dagiti pamilya ti mangnangged iti welga nga inbangon manen ti unyon.

Adda dita ti peggad a madangran dagiti nakapiket iti umayan dagiti soldado a mangiyulog ti Return to Work Order ti DOLE. Uray ti iseserrek dagiti makan ken luglugan ket malaplapdan kadagiti gates ti Lepanto.

Itatta ak laeng a naikkan ti gundaway a makipulapol kadagiti welgista. Ket makitak iti tunggal maysa kadakuada a nainkalintegan dagiti dawdawatenda. Pinatibker dagitoy iti rigat gapu iti krisis ti pagilyan. Papigsaen dagitoy iti kinapudno ti dawatda.

Nakitak kadagiti opisyales ti unyon ti talged ti desisyonda. Kalmadoda latta a mangsungsungbat kadagiti saludsod dagiti kameng ti masmidya ken dagiti kakadwada.

Simple Iaeng ti dawat dagiti mangmangged. Daytoy ket ti maikkan ti umanay a suweldo a pangnayonda itibassit a maganganarda tapno makalung-awda iti krisis iti inaldaw-aldaw.

Maysa nga arapaap ti nabukel iti panunot ko. Maikkan koma isuda ti umno a bayad para iti teggedda. Sapay koma ta umay ti panawen a dagiti mangmangged ket saanen a kasapulan nga agwelga tapno laeng maramanan ti pamilyada ti gin-awa. #

Home > Op-ed | Back to top