Home > Op-ed | To bottom

Adivay! Panagbenga!

Naurnong ti adu a tattao iti nasurok a maysa a lawas iti syudad ti Baguio ken La Trinidad. Adda’t selebrasyon... adda’t paggastusan... adda’t paglakuan ken pag-inkaman. Nangnangruna, adda’t nagsasabtan dagiti tattao.

Ngem kasla naliday dagiti babassit a negosyante. Bas-bassit kano ti tao iti Panagbenga. Bassit ti turista nga immay. Dagiti immay ket nagsiawidda a dagus. Ngem adda latta ti immay.

Nalidliday dagiti inn ken hotels. Adu pay laeng ti nag-cancel ti reservations da.

Ngem saan a naliday dagiti organisador. Makabangbangon tayon manipud iti didigra ti meningococcemia, kunada. Ibagbaga ti syudad a bassit ti nagasto itatta a Panagbenga. Kasla adayo a bassit ti nagastos para iti maysa a pakaurnungan dagiti turista, umili ti syudad ken dagiti negosyante. Saan a kasla iti napalabas, kunada.

Awan unay ti komersyal. Awan unay ti promotion. Ngem adda dagiti tattao a nagbuya ken nagpartisipar. Nu adda dagiti umili sadiay, gaputa itatta ti tsansada a makita nga usto dagiti pabuya. Saan a kasla idi, kunada…

“Saan a kasla idi,” kuna ti kaarrubak, “aghay-high-blood-ak inton umayen ti Panagbenga ta ngumato ti presyo dagiti makan iti palengke. Mairamraman a madiyeta dagiti taga-syudad.”

Naragsak dagiti tattao iti Adivay Festival iti La Trinidad. Selebrasyon daytoy ti kultura nga i-Benguet. Mayat a mabuya dagiti ubbing ken agtutubo ti pudpudno a wagas dagiti ritwal ti aam-a. Mayat a madengngeg dagiti istorya dagiti lallakay ken babbaket. Uray dagiti badiw ken salsala ket ag-agpayso nga impabuya dagiti mangeggem ti pudno a kultura – dagiti natayngan, inna ken amma.

Ti Panagbenga ken Adivay ket pakaurnungan koma dagiti tattao a mangselebrar ti kulturada. Nabaknang ti pakasaritaan ken tradisyon dagiti naduma-duma a tribu. Nasken laeng a selebraran dagitoy.

Mayat a denggen a dagiti kakastoy a selebrasyon ken saan a para kadagiti umay a turista. Saan koma a daytoy ti adda iti panunot dagiti oganizers dagiti selebrasyon. Ti ipangrunada koma ket ti pannakaitag-ay ti mayat a kultura ken ti preserbasyon na daytoy.

Nu mayat ti rikna a nagbuya kadagiti booth iti agri-industrial fair iti La Trinidad, adda ti madi a rikna ti agrikos iti Harrison ken Session Road a nakaurnungan dagiti adu a magatang.

Adda met ti mayat a nakitak iti Panagbenga. Daytoy ket ti napintas a landscaping iti flower expressions idi kaluklukatna. Ngem nagpasyarak manen iti Marso 1, adu kadagitoy ti nag-ikkat isunga nasuktan manen ti riknak.

Apay no inbatidan koma dagiti mulmula ken inaywanan laeng dagitoy ti city hall? Maymayat pay a buyaen dagitoy ti intero a tawen. Kasta met a dagiti booth ti tunggal munisipyo iti Adivay ket mayat koma a maipan iti maysa a lugar nga agbalinto a museum ti nabaknang a kultura ti i-Benguet.

Sapay koma ta selebraran tayo ti panagbusel dagiti ug-ugali ken kultura tayo iti uneg ti maysa a tawen. Sapay koma...

Umayto dagiti sangaili, saan a tapno gumatang kadagiti lako tayo nu di ket maka-adal iti mayat a pamay-an dagiti naduma-duma nga tribu ken tattao iti Baguio ken Benguet. Umaydanto a makipagyan kadagiti balbalay tayo, kas sangaili ken miyembro ti pamilya tayo. Umaydanto manen a makipagrikna kadatayo. Uray adda ti parikot tayo wenno saan. Uray adda’t sakit tayo wenno awan… Ta ti pudno a kaarruba ket kasdiay. Saan a nasken nga agbayad iti pagturugan. Saanna a problemaen ti makan.

Iti umayan ti daytoy a panawen ket adda ti pudpudno nga Adivay ken Panagbenga. Intonto nga agrambak tayo a pudpudno. Intonto...#

Home > Op-ed | Back to top