Home > Op-ed | To bottom

Danum, minas, kdpy...

Iti las-od ti dua a lawas, kaarruba, ket naikkanak ti gundaway nga agpasyar kadagiti pagtaengan iti ruar ti syudad tayo. Saan a gaputa likliklikak ti meningococcemia iti lugar tayo, nudiket kayat ko ti makasurat panggep kadagiti kakaarruba tayo iti Tuba ken Itogon.

Iti pannakilangnangen kadagiti umili iti Antamok iti Itogon ken iti Camp 6 iti Tuba, naadal ko a daytoy danum ken minas ket agpayso a mangmangted ti riribok kadagiti tattao.

Minas a mangipadisi kadagiti agus-usar ti danum

Iti Camp 6, bastante ti danum itatta manipud idi naawan dagiti dadakkel a minas. Ti danum a magapo iti Mt. Pula ket inremedyo dagiti tattao sadiay nga inturong kadagiti balbalay ti umili. Numanpay saan a libre ta adda ti bassit a baybayadanda iti naduma-duma nga organisasyon ti komunidad, ti danum ditoy ket libre a maus-usar dagiti tattao. Nadalos daytoy isunga saan a masapol a gumatang ti purified water a mainom.

Ti agdama a diamond drilling ti joint venture nga Anglo-American Exploration ken ti Philex iti claim a nainaganan ti Mexico ti mangmangted itatta ti danag dagiti tattao ti Camp 6. Madadael kano dagiti pagtaudan ti danum. Inton awanen ti danum, masapol a mangbirok manen dagiti tattao ti ad-adayo a lugar a pangisilpuanda kadagiti tubo a talaytayen ti danum. Wenno, gumatang dan to ti danum kas dagiti umili ti adu a lugar iti Baguio.

Namnamaen dagiti opisyales ti Tuba a ti danum a magapo iti Sto. Tomas rain basin nga agdama nga us-usaren ti Baguio ti ited dan to iti Camp 6. Kasano ngay dagiti umili ti Baguio inton maiyalis ti panag-usar ti dnum iti residente ti Tuba?

Danum a mangipadisi kadagiti minero

Ti danum nga alaen ti Benguet Corporation (BC) nga inna ilako iti Baguio Water District (BWD) ket maurnong iti open pit ti Antamok. Daytoy a minas ket agdama a pagbibiagan ti nasurok a sangaribo a babassit nga agbalbalitok, kalpasan a naminas daytoy ti BC idi 1990s.

Itatta a saanen a commercially viable para iti BC a minasen daytoy, intedna ti kontrata kadagiti minero tapno isudan ti agminas ditoy. Ti saan pay a nalawag kadagiti minero ket ti plano ti BC nga aramiden ti open pit kas reservoir ti dakkel a volume ti danum a pangalaan na’t 50,000 cubic meters per day a kasapulan ti Baguio City.

Bayat a makineg-negotiate ti BC iti BWD para iti bulk water project, naited nan ti kontrata para iti partnership mining kadagiti minero.

Sino ti nasken nga agpakada

Kadagitoy a nakitak iti panagpasyarko, nalagip ko nga idi nagpakada ti BC kadagiti umili ti Itogon tapno agminas, ngem itatta, agbaybayad dagiti minero iti kumpanya tapno agala ti pagbiagda iti pamilyada iti inaldaw-aldaw.

Napaneknekan nga awan ti maaramidan ti Indigenous People’s Rights Act (IPRA) a mangprotektar iti interes dagiti nainsigudan nga umili no ti minas ti mangkasapulan ti kinabaknang ti maysa a lugar kas ti Tuba ken Itogon. Iti Camp 6 ket awan ti free, prior informed consent ti Philex para iti drilling operations ngem naipapilit ti minas ti kayatna uray adda ti oposisyon ti umili.

Masapol nga ipakita dagiti tattao ti bilegda iti kakastoy a gundaway. #

Home > Op-ed | Back to top